ماکرولیدها گروهی از آنتی بیوتیک ها شامل: اریترومایسین، آزیترومایسین، کلاریترومایسین، تولاترومایسین، تایلوزین و تیل مایکوزین هستند.آنها ترکیبات پایه ومحلول در چربی هستند شامل یک حلقه لاکتونی که قندهای دئوکسی به آن شده اند.آنها به صورت نمک های سولفات یا نمک های استریفای شده ی استرات، تارترات، استولات یا لاکتوبیونات فراهم شده اند.ماکرولیدها باکتریواستاتیک هستند . به این صورت که سنتز پروتئین باکتری را مهار می کند.آنها به ریبوزوم 50s متصل می شوند و از انتقال آمینواسیدها به زنجیره پپتید در حال رشد جلوگیری می کنند. محل های اتصال موجود در ریبوزوم 50s با محل های اتصال کلرامفنیکول و لینکوزامیدها( به خصوص کلیندامایسین) هم پوشانی دارند و از درمان ترکیبی باید خودداری شود.
ماکرولیدها در صورتی که در برابر تخریب اسید معده به وسیله فرمولاسیونentric coated محافظت شوند یا به صورت نمک های ثابت استرفاید شده تجویزگردند، به خوبی از راه دهانی جذب می شوند. آنها پایه های آلی ضعیفی هستندکه به طور گسترده ای به تمام بافت ها به جز CNS انتشار می یابند. آنها در محیط های اسیدی مانند ترشحات تنفسی، شیر و لوکوسیت ها تغلیظ می شوند. غلظت تیل مایکوزین در بافت ریوی 60 برابر بیشتر از سرم است. تایلوزین، تیل مایکوزین و آزیترومایسین بدون تغییر در ادرار و صفرا دفع می شوند. نیمه عمر ماکرولیدها تیل مایکوزین در پلاسما 1ساعت در گاو و 25 ساعت در خوک است.
اریترومایسین یکی از آنتی بیوتیک های خانواده ماکرولیدهاست که با اتصال به تحت واحد ریبوزوم S50 باکتریهای حساس، باند شدن پپتیدها را مهار نموده و با مهار سنتز پروتئین در باکتری منجر به از بین رفتن باکتریها میشود. اریترومایسین یک عامل باکتریواستاتیک است ولی در مقادیر بالا و در برابر ارگانیسمهای حساس باکتریوسید نیز میباشد. گستره فعالیت اریترومایسین در درجه اول به باکتریهای هوازی گرم مثبت محدود میشود و بر روی باکتریهای گرم منفی کم اثر یا بدون اثر هستند. ا همچنین بر مايکوپلاسماها موثر است. غلب سویه های خانواده انتروباکتریاسه (سودوموناس، ای کولای، کلبسیلا و …) نسبت به اریترومایسین مقاوم هستند. اریترومایسین در pHهای پایین فعالیت کمی دارد لذا کلینیسینها پیشنهاد میکنند که قلیایی کردن ادرار جهت افزایش تاثیر دارو در درمان عفونتهای مجاری ادراری مفید است. اریترومایسین از طریق تحریک گیرندههای موتیلین به افزایش فعالیت عضلات صاف، منجر به تحرک معدهای- رودهای میشود.
موارد مصرف:
اریترومایسین جهت درمان عفونتهای ناشی از باکتریهای حساس به اریترومایسین در گونههای مختلف بکار میرود نظیر عفونتهای تنفسی (پنومونی)، عفونتهای بافت نرم حاصل از باکتریهای گرم مثبت و عفونتهای پوستی. در کره اسبها جهت درمان پنومونی ناشی از رودوکوکوس اکوئی بصورت ترکیب با ریفامپین بکار میرود. در سگها و گربه ها اریترومایسین به عنوان یک عامل پروکینتیکس برای تخلیه معده استفاده میشود. همچنین ممکن است در درمان رفلکس ازوفاژیت مفید باشد. این احتمال وجود دارد که یک داروی انتخابی برای درمان عفونتهای کمپیلوباکتریایی باشد. ترکیب اریترومایسین با متوکلوپرامید ممکن است منجر به کاهش تاکیفیلاکسی شود.
مصرف اریترومایسین بدلیل کاهش دسترسی به اشکال مختلف آن، عوارض جانبی در حیوانات کوچک (استفراغ)، نیمه عمر کوتاه آن و لزوم تجویزهای مکرر و بروز اسهال در اسب، کاهش یافته است. سایر ماکرولیدها موارد مصرف بیشتری دارند مانند آزیترومایسین و کلاریترومایسین که در اسب و دامهای کوچک بکار میروند و تیل مایکوزین، گامیترومایسین، تیل دیپیروسین و تولاترومایسین که در گاو بجای اریترومایسین مصرف میشوند.
اریترومایسین در طیور جهت درمان عفونتهای فوقانی دستگاه تنفس، کریزا، سینوزیت،C.R.D کمپلکس و آنتریت استفاده میشود. دز روزانه خوراکی برای اریترومایسین خالص ( بدون نمک ) در طیور ، 20 میلی گرم / کیلوگرم تعیین شده است . دز یک دوره درمان خوراکی اریترومایسین نیز 82 میلی گرم / کیلوگرم تعیین شده است. بنابرین دوره درمانی موثر اریترومایسین خوراکی در طیور گوشتی ، 4 روز و یا 100 ساعت ، می باشد.
فارماکوکینتیک:
اریترومایسین بدنبال تجویز خوراکی در ابتدای روده باریک جذب میشود. عوامل مختلفی میتواند قابلیت زیستی اریترومایسین را متاثر کند از جمله نوع ملح، شکل تجویز، اسیدیته دستگاه گوارش، وجود غذا در معده و مدت زمان خالی شدن معده. اریترومایسین بیس و استئارات نسبت به تخریب توسط اسید معده حساس هستند لذا پوشش دار کردن آنها مفید است. اریترومایسین اتیل‌سوکسینات و استولات در روده باریک ابتدا تفکیک شده و سپس جذب میشوند. بعد از تزریق عضلانی یا زیر جلدی در گاو، جذب به کندی صورت میگیرد. قابلیت زیستی دارو پس از تزریق زیر جلدی حدود 40% و پس از تزریق عضلانی 65% میباشد. اریترومایسین در بدن از طریق بافتها و مایعات مختلف نظیر پروستات، ماکروفاژ و گلبولهای سفید توزیع میشود.
در سگ نیمه عمر دارو پس از تجویز وریدی 3/1 ساعت و پس از تجویز خوراکی 9/2 ساعت و با قابلیت زیستی 11% میباشد. در گربه نیمه عمر دارو کمتر از یک ساعت است. در اسب نیمه عمر دارو 70- 60 دقیقه و جذب خوراکی آن بین 26- 8 درصد میباشد که منجر به بروز اسهال میشود و نیمه عمر آن کوتاه بوده و نیاز به تجویز دوزهای مکرر دارد. در گاو نیمه عمر دارو حدود 3 ساعت است. اریترومایسین بدون تغییر در صفرا ترشح میشود .حدود 5- 2 درصد دارو بدون تغییر از طریق ادرار دفع میگردد.
عوارض جانبی:
اسهال در دامهای بزرگ شایعترین عارضه اریترومایسین است که احتمالا بدلیل تخریب فلور طبیعی باکتریهای روده اتفاق میافتد. این عارضه معمولا بدنبال تجویز خوراکی دارو دیده میشود. در حیوانات کوچک شایعترین عارضه استفراغ است (احتمالا بدلیل اثرات کولینرژیک یا تحرک ناشی از تحریک موتیلینها). در حیوانات کوچک اسهال نیز دیده میشود. بدنبال تزریق عضلانی دارو واکنشهای موضعی و درد در محل تزریق ممکن است مشاهده شود. تزریق وریدی دارو بایستی به آهستگی صورت گیرد زیرا ممکن است منجر به فلبیت شود.
تداخلات:
در هنگام استفاده از اریترومایسین با سیکلوسپورینها، ضد انعقادهای خوراکی، متیل پردنیزولون، تئوفیلین و آنتی هیستامینها مانند ترفنیدین احتیاط باید شود. اریترومایسین با داروهای کلرامفنیکل، سدیم سوکسینات، تتراسایکلینها ناسازگاری دارد. داروهایی از جمله سیکلوسپورین، دیگوکسین، میدازولام، فنیتوئین، کوئینیدین، ترفنادین، تئوفیلین و وارفارین با اریترومایسین تداخل دارند و اریترمایسین باعث افزایش اثرات این داروها میشود.
موارد منع مصرف:
از تجویز خوراکی دارو در نشخوارکنندگان پرهیز شود زیرا میتواند موجب اسهال شدید و مرگ شود. در گاوهای شیری بیشتر از 20 ماهه استفاده نشود. اریترومایسین استولات بهتر است در دامهایی با اختلالات کبدی مصرف نشود. اریترومایسین (و دیگر ماکرولیدها) در خرگوش، رت، خوکچه هندی و همستر به خاطر احتمال ایجاد انتروکولیتیس سمی، منع مصرف خوراکی دارد. اريترومايسين در بيماراني که حساسيت زیاد به آن را دارند، نباید مصرف گردد. همچنین در موارد حساسیت بالا به پنی سیلین یا سفالوسپورینها نیز منع مصرف دارد. بسیاری از دامپزشکان بر این باورند که اریترومایسین در اسبهای بالغ نیاید مصرف گردد (انتروکولیت کشنده)
تداخلات دارویی:
اریترومایسین مانند سایر ماکرولیدها موجب مهار آنزیمهای سیتوکروم P450 میشود و میتواند منجر به کاهش متابولیسم داروهای مشابه گردد. اریترومایسین و سایر ماکرولیدها نباید با بتالاکتامها، فلورفنیکلها و لینکوزامایدها بصورت همزمان استفاده شوند.
دستورالعمل استفاده:
اشکال مختلفی از اریترومایسین وجود دارد که شامل اتیل سوکسینات، استرهای استولات و ملح استئارات برای تجویزهای خوراکی میباشند. با این حال فرم استولات تنها بصورت سوسپانسیون در دسترس است.. تنها اریترومایسین گلوسپتات و لاکتات قابلیت تزریق وریدی دارند.
توصیه ها
اریترومایسین را در ظروف محکم بسته بندی شده، دور از نور و در دمای اتاق نگهداری نمایید و مانع یخ زدگی و انجماد آن شوید. اریترومایسین پایه در pH 7-7.5 پایدار است و در محلولهای اسیدی، ممکن است تجزیه شود بنابراین توصیه میشود در دام کوچک، با معده خالی مصرف شود اما اگر عوارض گوارشی (استفراغ، کمبود اشتها، اسهال) رخ داد، با غذا خورده شود. فرمهای استولات، اتیل سوسکتینات یا فرم روکش دار رودهای اریترومایسین را میتوان با یا بدون غذا مصرف شود. فرم اتیل سوکسینات برای 14 روز پایدار است.
میزان مجاز باقی مانده در گونههای مختلف
در تمامی گونه های دامی:
گوشت: 200 میکروگرم بر کیلوگرم
چربی: 200 میکروگرم بر کیلوگرم
کبد: 200 میکروگرم بر کیلوگرم
کلیه: 200 میکروگرم بر کیلوگرم
شیر: 40 میکروگرم بر کیلوگرم
تخم مرغ: 150 میکروگرم بر کیلوگرم
زمان پرهیز از مصرف:
گوشت گاو: 14 روز پس از آخرین تجویز
شیر گاو: 72 ساعت پس از آخرین تجویز
گوشت گوسفند: 3 روز پس از آخرین تجویز
گوشت طیور: 3 روز پس از آخرین تجویز
تخم مرغ: 6 روز پس از آخرین تجویز
:Reference
Plumb’s Veterinary Drug Handbook Sixth Edition
آخرین دیدگاه‌ها