انروفلوکساسین

انروفلوکساسین یک آنتی بیوتیک از خانواده فلوروکینولون ها می باشد. این دارو از طریق مهار آنزیم DNA Gyrase (نوع ᴨ توپوایزومراز) در باکتری ها مانع همانند سازی و سنتز DNA و RNA می شود. انروفلوکساسین دارای فعالیت باکتریسیدال و طیف اثر وسیعی می باشد. فعالیت باکتریسیدال انروفلوکساسین وابسته به غلظت می باشد، مرگ سلول در باکتری های حساس 30-20 دقیقه بعد از در معرض قرارگیری با دارو اتفاق می افتد. انروفلوکساسین اثرات چشمگیری بر باکتری های گرم منفی و گرم مثبت دارد در بسیاری از گونه های حیوانی، انروفلوکساسین به سیپروفلوکساسین متابولیزه می شود. سیپروفلوکساسین یک متابولیت فعال دسمتیل انروفلوکساسین است و ممکن است نقش فزاینده ای در اثرات ضد باکتریایی آن داشته باشد. استافیلوکوکوس، اشرشیاکلی، پروتئوس، کلبسیلا و پاستورلا باکتری های حساس به انروفلوکساسین می باشند. سودوموناس ائروژنوزا حساسیت کمتری به انروفلوکساسین دارد و نیاز به غلظت بیشتری از دارو جهت اثرگذاری می باشد. انروفلوکساسین فعالیت ضعیفی علیه استرپتوکوکوس و باکتری های غیر هوازی دارد. انروفلوکساسین و سیپروفلوکساسین دارای طیف اثر مشابهی می باشند. هر دو دارای فعالیت مناسبی علیه بسیاری از کوکسی ها و باسیل های گرم منفی شامل اغلب گونه ها و سویه های سودوموناس ائروژنوزا، کلبسیلا، اشرشیاکلی، انتروباکتر، کمپیلوباکتر، شیگلا، سالمونلا، ائروموناس، هموفیلوس، پروتئوس، یرسینیا، سراتیا و ویبریو می باشند. سایر ارگانیسم های حساس شامل گونه های بروسلا، کلامیدیا تراکوماتیس، استافیلوکوک ها (تولیدکننده پنی سیلیناز و گونه های مقاوم به متیسیلین)، مایکوپلاسما و گونه های مایکوباکتریوم (غیر از عامل بیماری Johne’s Disease) می باشند. فلوروکینولون ها فعالیت ثابتی علیه اغلب استرپتوکوک ها ندارند از اینرو معمولا در این عفونت ها توصیه نمی شوند. این داروها فعالیت ضعیفی علیه اغلب بی هوازی ها دارند و در درمان عفونت های غیرهوازی کارایی ندارند. توسعه مقاومت باکتریایی یک مسئله درحال پیشرفت است همانطور که جدایه های سودوموناس آئروژینوزا در حال حاضر به انروفلوکساسین مقاوم هستند.

فارماکوکینتیک:

انروفلوکساسین در بسیاری از گونه ها بعد از تجویز خوراکی به خوبی جذب می شود. در سگ ها، فراهمی زیستی انروفلوکساسین (80%) 2 برابر سیپروفلوکساسین بعد از تجویز خوراکی می باشد. در گوسفند، در تجویز خوراکی فراهمی زیستی 75-65% می باشد. حجم توزیع انروفلوکساسین در بدن سگ ها حدود L/Kg 3-4 است.تنها حدود 27% به پروتئین های پلاسما سگ متصل می شود.  بیشترین غلظت در صفرا، کلیه، کبد، ریه ها . دستگاه تولیدمثل یافت شده است. انروفلوکساسین در ماکروفاژها تجمع می یابد.  سطوح درمانی در استخوان ، مایع مفصلی، پوست، عضله، مایع جنبی و زلالیه بدست آمده است. کمترین غلظت درمایع مغزی نخاعی گزارش شده است. در گاو، حجم توزیع حدود L/Kg 5/1 و در گوسفند L/Kg 4/0 است. انروفلوکساسین از طریق مکانیسم های کلیوی و غیر کلیوی از بدن دفع می شود. حدود 50-15% دارو بدون تغییر از طریق ادرار، از طریق فیلتراسیون گلومرولی و ترشح توبولار، دفع می شود. انروفلوکساسین به متابولیت های متنوعی تبدیل می شود که متابولیت عمده آن در انسان، سگ، گربه، اسب بالغ، گاو، لاک پشت و مار ، سیپروفلوکساسین (40-10%) می باشد. متابولیت ها از طریق ادرار و مدفوع دفع می شوند. نیمه عمر دارو در سگ 5-4 ساعت، گربه 6 ساعت، گوسفند 5/4-5/1 ساعت اسب 6-5 ساعت لاک پشت 18 ساعت و سوسمار 55 ساعت می باشد.

موارد مصرف:

انروفلوکساسین مانند سایر فلوروکینولون ها جهت درمان باکتری های حساس در گونه های مختلف مصرف می گردد. درمان شامل موارد عفونت پوست و بافت نرم،  عفونت دستگاه ادراری در سگ و گربه، عفونت کلامیدوفلیس در گربه ها و کولیت اولسراتیو ناشی از اشرشیاکلی در سگ ها می باشد. انروفلوکساسین در درمان عفونت ریکتزیا در سگ ها موثر واقع شده است. اگرچه در  درمان عفونت های ارلیشیا موثر نیست. این دارو دردرمان انواع عفونت بافت نرم و عفونت های تنفسی در اسب ها استفاده می شود اگرچه این کاربرد عمدتاً بر اساس تجربیات است. انروفلوکساسین جهت درمان و کنترل بیماری تنفسی خوک (SRD)  ناشی از اکتینوباسیلوس پلوروپنومونیس، پاستورلا مولتوسیدا و هموفیلوس پاراسوییس مصرف می گردد. همچنین جهت درمان بیماری تنفسی گاو (BRD) ناشی از منهمیا همولیتیکا، پاستورلا مولتوسیدا و هموفیلوس سومنی (سومنوس سابق) تجویز می گردد. انروفلوکساسین بدلیل ایمنی و فعالیت علیه انواع گوناگون پاتوژنها در اکثر گونه های حیوانات اگزوتیک مصرف می گردد. انروفلوکساسین در طیور برای پیشگیري و کنترل بیماريهاي باکتریایی نظیر عفونت مزمن تنفسی، کوریزاي عفونی، وباي مرغان و عفونتهاي استافیلوکوکی، کولی باسیلوزي و مایکوپلاسمایی، موثر است. انروفلوکساسین بر علیه آئروموناس سالمونیسیدا موثر بوده و در درمان بیماريهاي ماهیان زینتی و آکواریومی به کار می رود. · در گاو بادوز 2 تا 5 میلی گرم بر وزن زنده و در مرغ و بو قلمون با دز 10 میلی گرم بر وزن زنده مصرف میشود. در آکواریوم ماهیان زینتی میتوان مقدار 2 میلی گرم در لیتر انروفلوکساسین را به آب اضافه کرده و به صورت حمام طولانی مدت به مدت 5 روز مصرف نمود.

موارد منع مصرف ، احتیاط و هشدارها:

از تجویز در سگ های جوان بدلیل خطر ایجاد جراحت مفصلی پرهیز شود (در سگ های نژاد کوچک و متوسط 8-2  ماهه تجویز نگردد) در توله ها نیز تجویز نشود زیرا آسیب غضروف مفصلی در آن ها گزراش شده است. در حیوانات مستعد تشنج و مبتلا به صرع با احتیاط مصرف شود.( انروفلوکساسین ممکن  است موجب تحریک سیستم مغزی نخاعی شود)  روزانه بیشتر از 5 میلی گرم انروفلوکساسین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن گربه ها تجویز نشود. در گاو شیری شیرده یا گوساله هایی که پرواری هستند نباید تجویز شود. در گاو شیری 20 ماهه یا مسن تر مصرف نگردد. در اسب ها 11-14 ساعت قبل از مصرف دارو و 2-1 ساعت پس از مصرف دارو، به حیوان خوراک ندهید ولی آب می تواند در اختیارش قرار گیرد. دهان اسب را بعد از مصرف دارو با آب بشویید تا خطر ایجاد زخم های دهانی کاهش یابد. انروفلوکساسین در سگ و گربه فقط بصورت خوراکی مصرف شود. کوئینولون ها در بیمارانی که ازدیاد حساسیت نسبت به آن دارند منع مصرف دارد. فرد عامل جهت تزریق یا خوراندن دارو به حیوان باید لباس محافظ بپوشد.محلول انروفلوکساسین جهت تجویز داخل وریدی تایید نشده است ولی اگر به آرامی تزریق شود ایمن است. در هر نقطه از بدن حیوان نباید بیش از 20 میلی لیتر دارو تزریق شود.

تجویز همزمان انروفلوکساسین با داروهاي ماکرولیدي، تتراسیکلینها، کلرامفنیکل و آمینوگلیکوزیدها، موجب بروز تداخلات دارویی میشود .

اشکال دارویی:

قرص های انروفلوکساسین و قرص های طعم دار خوراکی 7/22 میلی گرم، 65 و 136 میلی گرمی جهت مصرف در سگ و گربه

انروفلوکساسین تزریقی:  mg/ml 7/22 (27%/2) در ویال های 20 میلی لیتری جهت مصرف در سگ ها

انروفلوکساسین تزریقی: mg/ml 100 در بطری های 100 و 250 میلی لیتری، فقط قابل مصرف در گاو

پایداری و نگهداری:

غیر از مواردی که تولیدکننده روی لیبل درج کرده است، قرص های انروفلوکساسین باید در ظرف دربسته محکم نگهداری شود. دور از نور آفتاب و در دمای اتاق (کمتر از 30 درجه سانتیگراد) نگهداری شود. طبق گزارشات، انروفلوکساسین محلول در آب و پایدار است اما حلالیت آن وابسته به pH است و تغییرات PH در ویال های تزریقی موجود در بازار موجب ایجاد رسوب می شود. انروفلوکساسین تزریقی مورد استفاده در سگ ها  باید دور از نور نگهداری شود و فریز نشود. محلول تزریقی (10%) مورد استفاده در گاو باید دور از نور آفتاب نگهداری شود. همچنین نباید در یخچال نگهداری شود و از یخ زدگی آن باید جلوگیری کرد.اگر در جای سرد قرار گیرد ممکن است رسوب بدهد؛ برای حل این مشکل ویال را گرم کنید و بعد تکان دهید. در دمای بالاتر از 40 درجه سانتیگراد (104 درجه فارنهایت) نگهداری نشود.  نباید با محلول های تزریقی که حاوی یون های آهن، منیزیوم، آلومینیوم و کلسیم می باشند مخلوط گردند (همزمان تزریق شوند) زیرا موجب شلاته (لخته) شدن انروفلوکساسین می شوند. اگر بصورت داخل وریدی تجویز شود ابتدا باید محلول دارویی را در سرم رقیق نمود (به نسبت 1:10) و به آرامی تزریق کرد. محلول 100 میلی گرم/ میلی لیتر قلیایی است و حاوی بنزیل الکل و ال-آرژینین است. اگر pH این محلول کاهش یابد ممکن است رسوب کند. مرگ و میر ثانویه بدلیل وجود رسوب های ریز در ریه بیمار گزارش شده است.

حیوانات هدف:

سگ- گربه- پرندگان- اسب- گاو- خوک-آبزیان

🔸 چند نکته مهم در مورد انروفلوکساسین :

حدود یک_چهارم از انروفلوکساسین به فرم متابولیت اصلی آن یعنی سیپروفلوکساسین ، دفع می شود .

نور و اکسیژن ، موجب کاهش پایداری انروفلوکساسین شده و اثربخشی آن را کاهش می دهند .

انروفلوکساسین نباید همزمان با سولفونامیدها و تریمتوپریم استفاده شود .

هیچ دارویی نباید در تانک محتوی انروفلوکساسین ریخته شود .

استفاده از سرکه ، اثربخشی انروفلوکساسین را کاهش می دهد .

⬅ اصولا پارامترهای فارماکوکینتیک در یک آنتی بیوتیک ، می تواند نقش بسیار مهمی در نحوه استفاده و کیفیت اثر بخشی دارو ، خواهد داشت .

🔴 نیمه عمر :  بر اساس ساعت

زمانی که طول می کشد تا نیمی از داروی دریافت شده از بدن دفع شود .

این زمان برای انروفلوکساسین :

🔺 سگ : 2 تا 3 ساعت

🔺 گاو شیری : 3.5 تا 4 ساعت

🔺 پرندگان : 7 ساعت

🔺 خوک : حدود 27 ساعت

🔺 گوسفند و بز: 1.5 ساعت

بنابرین بیشترین اینتروال تجویز در خوک و کمترین در گوسفند و بز است .

🔴 کلیرنس دارو : بر اساس میلی لیتر/ دقیقه / کیلوگرم

مقداری از دارو که در واحد زمان و بر اساس وزن ، از بدن دفع می شود .

اهمیت آن در تنظیم دز و غلظت درمانی دارو می باشد .

این مقدار برای انروفلوکساسین :

🔺 سگ :  12

🔺 گاو شیری : 25 

🔺 پرندگان :

🔺 خوک : 3

🔺 گوسفند و بز : 22

بنابرین بیشترین میزان کلیرنس دارو در بز و گوسفند و کمترین آن در خوک !

🔴نتیجه فارماکولوژیک  : کلیرنس و نیمه عمر عکس یکدیگرند !

بنابرین داروهایی که در گونه های حیوانی ، نیمه عمر بالایی دارند ، می توانند توکسیک باشند .

🔴 حجم توزیعی دارو : بر اساس لیتر/ کیلوگرم

مقداری از دارو که در غلظت ثابت یا Steady – state  در بدن توزیع می شود .

اهمیت آن در ایجاد غلظت مناسب دارو برای تمام بافتهای بدن است و هرچه بیشتر باشد ، اثر بخشی آنتی بیوتیک ، مطلوب تر است .

این حجم برای انروفلوکساسین :

🔺 سگ : 2.5

🔺 گاو شیری 1.5

🔺 پرندگان : 2

🔺 خوک : 6

🔺  بز و گوسفند : 1.2

بنابرین انروفلوکساسین بیشترین غلظت بافتی را بر اساس وزن ، در خوک ایجاد می کند .

‍موثر بر:

✅ باكتريهاي گرم منفي

🔺اشرشياكلي

🔺سالمونلا

🔺پاستورلا

🔺هموفيلوس

✅ باکتریهای گرم مثبت

🔺استافيلوكوكها

🔺مايكوپلاسما ها

 

 

 

Reference

---

Plumb’s Veterinary Drug Handbook- Sixth Edition

‍